چالشها و فرصتهای پیش رو
ظروف پذیرایی دسته ی بزرگی از بازار لوازم غیر برقی آشپزخانه را تشکیل میدهند که سهم عمده ای از آن شامل ظروف چینی و بلور است. با توجه به اینکه این محصولات هم شکننده هستند و هم به شدت تحت تاثیر تنوع و مدگرایی قرار میگیرند، به صورت متناوب در سبد خرید مصرفکنندگان در سراسر جهان جای دارند که این موجب میشود پتانسیل های فراوانی چه به لحاظ فروش عمده در داخل کشور و چه به لحاظ صادرات به اقصی نقاط دنیا داشته باشند.
چه کالاهایی در دسته بندی ظروف پذیرایی قرار میگیرند؟
در حالت کلی تمام ظروفی که به طور مستقیم در پذیرایی از مهمان بکار میروند مانند چایخوری- بستنیخوری- شکلاتخوری- شیرینیخوری- سرویس میوهخوری- سوفلهخوری- اردوخوری- قاشق چنگال- قندان- بشقاب و پیشدستی- دیس و سینی، پارچ لیوان از جنسهای مختلف چینی، بلور، برنز، برنج و مس و .. و در حالتهای لوکستر نقره و آبکاری طلا و .. در دستهی ظروف پذیرایی قرار میگیرند.
موفقیت در عمده فروشی و صادرات پیش از هر چیز مستلزم داشتن تولید موفق است. براساس گزارش شماره 77 وزارت صنعت معدن و تجارت در سال 1399، مقدار 731.7 هزار تن ظروف شیشه در کشور تولید شده که به نسبت سال 1398 افزایش 2.1 درصدی را به همراه داشته است. از سوی دیگر تولید ظروف چینی 56.5 هزار تن بوده که در مقایسه با سال 1398 به میزان 2.8 درصد کاهش یافته است. به گزارش ایرنا، براساس آمارهای منتشر شدهی پیشین در زمینه ی ظروف شیشه ای، استان های قزوین، تهران، مرکزی، همدان، خراسان رضوی، اصفهان، یزد و زنجان بیشترین ظرفیت تولید را به خود اختصاص دادهاند و در بخش ظروف چینی، استانه ای خراسان رضوی، اصفهان، قم، قزوین، گیلان و مرکزی سهم اصلی تولید بازار را در اختیار دارند.
ارزیابی نسبی میزان تقاضا در بازار داخلی ظروف پذیرایی
بررسی کلیدواژههای مرتبط با ظروف چینی و شیشه به منظور بدست آوردن برآوردی از توزیع تقاضا برای ظروف پذیرایی در طی یک سال گذشته نشان میدهد در بازار داخلی این ظروف، تقاضا برای ظروف چینی به مراتب بیشتر از ظروف شیشه و دیگر انواع ظروف پذیرایی است و در واقع سطح تقاضای یکپارچه ای در تمام ایران برای ظروف چینی وجود دارد. بیشترین آمار جستجوی مرتبط با ظروف چینی در استانهای خراسان جنوبی، اردبیل و چهارمحال بختیاری ثبت شده است. از سوی دیگر برای ظروف شیشه، استانهای آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهان، خوزستان و تهران بیشترین تقاضا را دارند. در بررسی موردی ظروف، فنجان بیشترین تقاضای سراسری را در میان ظروف پذیرایی بررسی شده دارد که ایلام، همدان، خراسان شمالی و آذربایجان غربی در صدر جستجوی آن قرار دارند. بعد از فنجان بیشترین جستجوی کلیدواژه های مرتبط با ظروف چینی و بلور شیشه به ترتیب به استکان (لرستان، سمنان، آذربایجان غربی)، میوه خوری (زنجان، لرستان، همدان و کرمانشاه)، قندان (لرستان، کردستان و کرمانشاه)، پارچ لیوان (همدان، آذربایجان غربی، کرمانشاه)، شکلات خوری (همدان، قم، اصفهان، تهران) و شیرینی خوری (کرمان،اصفهان، آذربایجان غربی و شرقی) اختصاص پیدا میکند.
افزایش درصد قیمت فاکتور و میزان مالیات در خرده فروشی و عمدهفروشی ظروف پذیرایی
براساس آییننامه و ضوابط استفاده از ضرایب عمده فروشی و خرده فروشی کالا مصوب سال 85، حداکثر سود و هزینه های فروش عمده ی ظروف چینی و بلور 5 درصد و برای خرده فروشی 17 درصد است. از سوی دیگر براساس ضرایب تشخيص درآمد مشمول ماليات عملکرد سال 1397، مالیات وارد بر فروش انواع ظروف چینی برای عمده فروش 5 درصد و خرده فروش 16 درصد از فروش است. در مورد ظروف شیشه، برای عمده فروش مالیات 4 درصدی وضع شده است و خرده فروش همان 16 درصد است. برای فروش کالای خارجی به صورت خرده فروشی چه ظروف چینی و چه شیشه مالیات 22 درصد اعمال میشود در حالی که برای عمده فروشی کالای چینی و بلور خارجی مالیات مشخصی وضع نشده. تنها ذکر شده که ادارات امور مالیاتی میتوانند جهت تعیین درآمد مشمول مالیات عمده فروشی محصولات خارجی با افزایش 30 درصد نسبت به ضریب عمده فروشی کالای داخلی مورد نظر اقدام نمایند.
ارزش صادرات ظروف شیشه ای رومیزی/آشپزخانه از کریستال سرب با کد تعرفهی 701341 در ادامه ی روند کاهشی سال های قبل، در سال 2020 به رقم 56.641 هزار دلار رسید که این میزان نسبت به سال 2018 بیش از 50 درصد کاهش داشته است. اصلی ترین صادر کنندگان ظروف شیشهای بلوری در دنیا به ترتیب فرانسه (با حدود 30 درصد از کل ارزش صادرات جهان)، چک و چین هستند. بریتانیا و ایالات متحده ی آمریکا بزرگترین وارد کنندگان ظروف شیشه در دنیا هستند و برزیل، فرانسه و ایتالیا جایگاه های بعدی را به خود اختصاص دادهاند. صادرات ظروف چینی و سرامیک رومیزی/آشپزخانه با کد تعرفه ی 691110 در سال 2020 ارزشی برابر با 6.908.940 هزار دلار داشت که چین با در اختیار داشتن حدود 80 درصد از این بازار رتبهی اول را دارد و پس از آن آلمان و فرانسه قرار دارند. در سال 2020 ایالات متحدهی آمریکا، آلمان، عراق و امارت به ترتیب بیشترین واردات ظروف چینی و سرامیک را در جهان داشتهاند.
سهم ایران در صادرات ظروف بلور و چینی و پتانسیل های بالقوه
براساس آخرین آمارهای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، در سال 1399 میزان صادرات ایران از ظروف بلور با کد تعرفهی 70134111 برابر با 196.528 دلار بوده و اصلیترین مقاصد این تولیدات به ترتیب کشورهای پاکستان (30 درصد)، عمان (28 درصد)، عراق (19 درصد)، امارات و ازبکستان بودهاند. بر همین اساس در این سال 9,300,170 دلار ظروف چینی و سرامیک با کد تعرفهی 691110 نیز صادر شده است. بزرگترین وارد کنندهی ظروف چینی ایران کشور آذربایجان است که 35 درصد از کل صادرات این محصول را به خود اختصاص داده است. پس از آن کشور عراق با 18 درصد و روسیه، افغانستان، ارمنستان، ترکمنستان و ترکیه در جایگاههای بعدی قرار گرفته اند. طبق آمارهای بانک جهانی از میزان صادرات و واردات در سال 2020، از میان کشورهای همسایه، کشور پاکستان به عنوان بزرگترین وارد کنندهی ظروف شیشهای ایران در سال 1399، مبلغ 13,847 هزار دلار واردات ظروف چینی داشته که سهم ایران از این مبلغ مقدار ناچیز 5 هزار دلار بوده است و از 6.111 هزار دلار واردات ظروف چینی ازبکستان، تنها 21 هزار دلار متعلق به صادرات ظروف چینی از مبدأ ایران است.
نداشتن شناخت کافی از بازارهای هدف و به طبع آن ناتوانی از برآورده کردن استانداردهای کشورهای مقصد از لحاظ کیفیت ساخت، عدم آشنایی با طراحیهای مدرن محصولات و شیوههای بستهبندی خلاقانه و همچنین مسائل مربوط به حمل و نقل جادهای ایمن از یک سو و تاثیر تحریم بر نظام بانکی و مشکلات بازگشت ارز صادرکنندگان، واردات مواد اولیه ی تولید ظروف چینی و هزینههای بالای تولید ناشی از تورم موجود در کشور همگی چالشهای پیش روی افزایش تولید و در نتیجه رونق بازار عمدهفروشی و صادرات ظروف چینی و بلور ایران است.
جمع بندی
بر اساس آمارهای رسمی اصلی ترین وارد کنندگان ظروف چینی و بلور ایران کشورهای همسایه هستند و سایر کشورها سهم بسیار اندکی دارند، چیزی که با شناسایی و رفع حداکثری موانع موجود با کمک نیروهای آموزش دیده به ویژه در زمینه ی شناسایی بازارهای هدف مناسب، طراحی های نو مطابق با فرهنگ و سلایق مردم هر کشور، و دانش روز بسته بندی محصولات میتواند روند افزایشی پیدا کند. از سوی دیگر در زمینه ی عمده فروشی این محصولات در داخل کشور گفته میشود تولیدات داخلی به خوبی جوابگوی نیاز مصرفکنندگان ایرانی و حتی بیشتر از آن است، ولی شاید مهمترین مسئله در این میان فرهنگسازی استفاده از کالاهای با کیفیت تولید داخل به جای اجناس خارجی (عمدتا واردات از چین و ترکیه) با کیفیت برابر و حتی کمتر، حمایت دولت از کسب و کارهای داخلی با هدفمندسازی تعرفه ی واردات و مبارزه با قاچاق کالا باشد. مجموعه ی این عوامل در کنار هم موجب ارتقای جایگاه ظروف پذیرایی، چینی و بلور تولید ایران در سطح کشور و جهان خواهد شد.
مراجع
tccim.ir
mimt.gov.ir
irna.ir
trademap.org
oec.world